O zakładowym zabezpieczeniu starości mówi się, gdy pracodawca udzieli
swojemu pracownikowi zgody na świadczenia opiekuńcze po zakończeniu
stosunku pracy. Jest ono regulowane przez prawo emerytur zakładowych
(BetrAVG), a wcześniej przez ustawę o ulepszeniu zakładowych zabezpieczeń
starości. Dodatkowo zabezpieczenie obejmuje tzw. „ochrona podatkowa”,
aby wzmocnić ten rodzaj opieki na starość.
Ustawa o emeryturach zakładowych przewidziała prawo pracownika do
zakładowego zabezpieczenia starości. Polega ono na zamianie
wynagrodzenia, czyli najprościej mówiąc rezygnacji z przyszłej wypłaty
na rzecz świadczeń opiekuńczych. Wariant ten przynosi zalety podatkowe
zarówno dla pracodawcy jak i pracownika, dlatego też cieszy się
wzrastającą popularnością.
Zakładowe zabezpieczenie starości może zostać zrealizowane w
różnoraki sposób.
Ustawa o emeryturach zakładowych mówi o pięciu możliwych formach:
• Bezpośrednie zobowiązanie- pracodawca wypłaca z własnych środków
emeryturę zakładową swojemu byłemu pracownikowi. Przez to nie musi
uiszczać żadnych świadczeń do instytucji, który w przyszłości
miałyby wypłacać rentę pracownikowi. Pieniądze te zostają w
przedsiębiorstwie.
• Kasa emerytalna
• Fundusz emerytalny
• Kasa zapomogowa
• Ubezpieczenie bezpośrednie
Pracownik w zasadzie nie ma możliwości wyboru formy zakładowego
zabezpieczenia starości. Ma on prawo do tego tylko w przypadku, gdy
realizacja zabezpieczenia starości następuje poprzez kasę emerytalną,
fundusz emerytalny lub ubezpieczenie bezpośrednie w postaci zmiany
wynagrodzenia, gdyż spełnia on wtedy wymogi finansowania państwowego.
Problemem zakładowych zabezpieczeń starości mogą okazać się regulacje
w przypadku przedwczesnego odejścia z pracy bez wystąpienia konieczności
opieki.
Możliwości kontynuowania programu opiekuńczego u nowego pracodawcy – co
oznacza dla niego przejęcie zobowiązań – są stale ulepszane przez
ustawodawstwo. Jednakże prawo do tego (wyjątek stanowi zmiana
wynagrodzenia) zostaje zapewnione dopiero po upływie pewnego terminu
(prawnie nie może on stracić na ważności). Jednak przy zbyt
przedwczesnej zmianie może przepaść nawet całe prawo pracownika do
opieki. Dla zobowiązań, które zostały udzielone po 31. grudnia 2000
termin wynosi 5 lat. Dodatkowo osoba musi w momencie odejścia z
pracy mieć ukończone 30 lat. Dotyczy to przyznanych zobowiązań do 31.
grudnia 2008. Zaś od 1. stycznia 2009 granica wiekowa została
zmniejszona do 25 roku życia.
Prawo do świadczenia jest skierowane ostatecznie zawsze przeciwko
pracodawcy, także wtedy, gdy została wybrana eksternistyczna forma zakładowych
zabezpieczeń starości (odpowiedzialność osobista wspólnika za
zobowiązania spółki).
W przypadku ogłoszenia upadłości przez pracodawcę świadczenie
opiekuńcze gwarantuje Związek Zabezpieczeń Emerytalnych. Kasy Emerytalne
i bezpośrednie ubezpieczenia w najczęstszych przypadkach zajmują się
roszczeniami prawnymi, w taki sposób, że podmiot odpowiedzialny za
zapewnienie świadczeń opiekuńczych w przypadku utrzymującej się
niewypłacalności pracodawcy nie musi być angażowany w przypadku upadłości.
Źródło: BetrAVG.